LATİN YAZISI İLE KÖL TİGİN BENGÜ TAŞI’NIN ÇEVİRİSİ

1.yüz. (Güney yüzü) 1- Teñri gibi Teñride olmuş Türk Bilge Kağan bu çağda oturdum. Sözümü bitene (kadar) işit. En çok kardeş yeğenim, oğlum bütün soyum, bodunum, Güney’deki şadpıt beğleri, Kuzey’deki tarkat buyruk beğleri, Otuz Tatar, 2- Dokuz Oğuz beğleri, bodunu bu sözümü iyice işit, katıca dinle. Doğu’da gün doğusuna, Güney’de gün ortasına, Batı’da gün batısına, … Devamını oku

TÜRK YAZISI İLE KÖL TİGİN BENGÜ TAŞI

KÖL TİGİN BEÑGÜ TAŞI… 1. yüz. (GÜNEY YÜZÜ) 13 dizi… :ekdö:UB:NGK:eglib:Xrüt:ŞMLOB:edirht:gt:irht1 :MNLGO:mnügy:ni:UYLU:lgdis:itküt:NMBS:MTRLO :TKRT:AYRIy:rlgb:TIPDŞ:eyrib:MNDOB:MŞGO:ikrib :RTT:ZTO:rlgb:qRYUB :dis:itügd:nMBS:OB:INDOB:irlgb:ZGO:ZuqT2 :nük:ürgrib:AKSGOT:nük:ürgli:ALHIt:IDGTK :nüt:IRGRIy:AHIQsTB:nük:IRGIRUq:URHIsUTRO :ACUB:rrök:ahM:POK:NDOB:ikrçi:AJ:URHIsUTRO :NDOB :RSRLO:şiy:nXtö:NGK:Xrüt:qY:GF:ITM:LO:mdti:POK3 :AKYULT:mdlüs:igt:AKIZY:HUJŞ:ürgli:qY:HUB:etli :mdlüs:igt:eknsr:ZuqT:ürgrib:mdmgt:gçik :…Zgö:üCy:IRGIRUq:mdmgt:gçik:ektüpüt :UqRYB:ry:URGRIy:mdlüs:igt:AKGPKrmt:eçk4 :nXtö:MDTROY:igt:ekriy:ACNUB:mdlüs:igt:ehiriy :şiy:nXtö:riy:KSTUT:li:şmr:qY:idi: giy: :ADŞIy :elrib:NGK:ÇGBT:PRLO:idriy:UB:şmr :rürib:aC:ZSHUB:YTUq:itgsi:şmük:NUTL:mtlZüt5 :NBS:giçüs:smr:KŞMIy:isiG:giçüs:IBS:NDOB: ÇGBT :URGY:smr:rıToGY:aC:GNDB:KRI:PR:niG: KŞMIy :smr:rüyü:AJ:glib:GF:ersik:ADqJOq : rib:smr:ZMTROY:gisik:PL:ügd:gisik:eglib:ügd6 :smr:ZMDIQ:igt:ehiXsib:INDOB:IŞGO:RSLGY:isik :NDOB:Xrüt:süX:PRUTR:AGIsIG:KŞMy:AHIBS:giçüs :ntlgüt:şiy:YGOÇ:eyrb:hkslö:NDOB:Xrüt:gtlö :aC:isik:GF:AJ:gkslö:NDOB:Xrüt:rsit:niYNOq:IZY7 :rsr:qGY:rürib:IG:KLBY:rsr:KRI:smr:RURUGŞOB :Zmlib:glib:smr:RURUGŞOB:eC:pit:rürib:IG:ügd :gtlö:işik:şkö:PRB:URGY:PL:GBS:LO:isik :riy:nkütö:ns:içtlö:NDOB:Xrüt:RSRB:ürgry:LO8 :RSRLO:Şıy:nXtö:qY:GHUB:hn:RSI:şkrit:ŞKR:PRLO :KsÇA:ns:KKRqT:NDOB:Xrüt:ns:IÇTRLO:ATUT:li:üghb :NHGJ:ns:Zmö:KsÇA:RSDOT:rib:ns:Zmö:KSOT :POK:GDRB:UYS:riy:niTML:niBS:NHNGK:şmdgi:nüçü9 :ülü:UROT:Poq:UYS:riy:ışmLK:AJ:GTLR:GJKL:AJ :RB:MTUq:mZö:nüçü:niqDKLRY:irht:gtr:ROYROY :PRLO:NGK:MTRLO:NGK:nüçü :YB:GNDOB:FGIÇ:MDTRBUq:Poq:GNDOB:FGIÇ:qY10 :UG:RB:dgi:ADMBS:UB:UZ:MVIK:şüX:GNDOB:Z:MVIK :li:prit:NDOB:Xrüt:hdis:INUB:NDOB:rlgb:Xrüt … Devamını oku

KÖL TİGİN BEÑGÜ TAŞI… 7. yüz. (BATI YÜZÜ)

:nçü:Xtrib:gçüX:gsi:…..itlö:ngitlöX:mni…..GNDRUq :NüÇÜ:KÜTRİB:GüÇÜK:GiŞİ:…..İTLÖ:NiGİTLÖK:MiNİ…..GuNuDuROK Koruduğundan… kardeşim Köl Tigin öldü. …..işimizi gücümüzü verdiğimiz için …..TRLO:üdZüX:gngitlöX:mni:AKIqY:NGK:eglib:Xrüt …..TRuLO:ÜDeZÖK:GiNiGİTLÖK:MiNİ:AKIKUYa:NaGaK:EGLİB:KÜRÜT Türk Bilge Kağan’ın buyruğu geçer oldu. Kardeşim Köl Tigin’i gözeterek oturt…. :mdtrtgü:IN:mdrib:GTA:NKRT:NGRY:AP:Ufni :MiDTRüTGÖ:INa:MiDRİB:GıTA:NaKRaT:NaGRaY:APa:UÇNaNI (Ona) Inançu Apa Yargan Tarkan adını verdim. Onu öğdüttüm.

KÖL TİGİN BEÑGÜ TAŞI… 6. yüz. (GÜNEY BATI YÜZÜ)

:FGIÇ:Xrüt:NIMRB:NIŞIG:nişmük:NINUTL:hngitlök :NYıGIÇa:KÜRÜT:NIMıRaB:NIŞIGa:NİŞiMÜK:NINUTLa:ÑiNiGİTLÖK Köl Tigin’in altununu, gümüşünü, ağışını, varlığını, Türk açığyını, :ŞT…..:irht:ürküy:ngit:mgb…:UBT:GYOT:AMGY:NINRK :ŞaT…..:İRÑeT:ÜReKÜY:NiGİT:MiGeB…..:UBaT:GuYOT:AMGaY:NINRaK karınını, yağma diye tapu ….. beğim tigin, yukarıdaki Teñri …..taş :ngit:GLLOY:mdtib :NiGİT:GuLLOY:MiDiTİB yazdım. Yolluğ Tigin.

KÖL TİGİN BEÑGÜ TAŞI… 5. yüz. (GÜNEY DOĞU YÜZÜ)

:mditib:ngitGLOY:IsIT:ngitlük:emgtib:gtib:ACOB :MiDİTİB:NiGİTGuLOY:ISITa:NiGİTLÖK:EMGiTİB:GiTİB:AÇNUB Bunca yazı yazmayı Köl Tigin’in yeğeni Yoluğ Tigin yazdım. :ngitGLOY:POK:AKMT:UB:AKŞT:UB:PRLO:nük:imrgiy :NiGİTGuLOY:POK:AKMaT:UB:AKŞaT:UB:PuRuLO:NÜK:İMRiGİY Yirmi gün oturup bu taşa, bu anıta hep Yoluğ Tigin :Zgtr:rüdgi:Edgy:ADZHNUGYT:ADZHNLGO:RGI:mditib :ZiGiTRe:RÜDiGİ:EDGiY:ADZuÑuNUGYaT:ADZuÑıNaLGO:RaGI:MiDİTİB yazdım. Değerli oğullarınızdan, kızlarınızdan çok daha iyi bakarsınız. …..:eçidgrit:irgt:ZGDRB:AÇU …..:EÇİDGiRİT:iRÑeT:ZıGıDRaB:AÇU Uçu verdiniz. Tanrı (katın)’daki yaşamanızda…..

KÖL TİGİN BEÑGÜ TAŞI… 4. yüz. (KUZEY DOĞU YÜZÜ)

:Y:CZKoT:IDÇU:ekmrgy:itiy:AKLIy:foq:ngitlük :Ya:ÇNuZuKOT:IDÇU:EKiMRiGiY:İTİY:AKLIY:NYOK:NiGİTLÖK Köl Tigin Koyun yılının (Birinci ayının) onyedisinde öldü. Dokuzuncu ayın :N:niŞT:gtib:niZdb:niKRB:Zmtrütr:GOY:AKZTO:ity :Na:NIŞaT:GiTİB:NİZiDeB:NIKRaB:ZüMüTRÜTRe:GOY:AKZuTO:İTiY yirmiyedisinde yoğ düzenledik. Anıtını, süslemesini, yazılı taşını o :ngitlük:ZMDKL:POK:AKZTO:itiy:Y:Ctiy:AKLIy:niçib :NiGİTLÖK:ZıMıDKLa:KOP:AKZuTO:İTİY:Ya:ÇNiTİY:AKLIY:NİÇİB Biçin yılının Yedinci ayının yirmiyedisinde hep bitirdik. Köl Tigin’in :giçZdb:ACUB:…..ŞT:TILOB:GŞY:itiy:IqTR:KRIQ:İZü :GİÇZiDeB:AÇNuB:…..ŞaT:TILOB:GıŞaY:İTİY:IKUTRa:KRIK:İZÖ kendisi kırktan artık yedi yaşında bulut oldu. Taş….. Bunca süslemeciyi :itrülk:rbtl:NGYOT :İTRÜLeK:ReBeTLi:NuGYOT Toygun paşası getirdi.

KÖL TİGİN BEÑGÜ TAŞI… 3. yüz. (KUZEY YÜZÜ)

:smrülü:KOP:nir:şmşhüs:elrib:qTUT:UŞUq:elrib:…1

:ŞüMRÜLÖ:POK:NİRe:ŞüMŞüÑÜS:ELRİB:KuTUT:UŞOK:ELRİB:…

… ile Koşu Tutuk ile
savaşmış. Erlerini hep öldürmüş.

:AHIŞY:ZTUitiy:ngitlük:itrülk:puq:ZsILK:nimRB:nib

:AÑIŞaY:ZuTOİTİY:NiGİTLÖK:İTRÜLeK:POK:ZıSILaK:NıMıRaB:NİBe

Evini, varlıgını
eksiksiz hep getirdi. Köl Tigin yirmiyedi yaşında iken,

:ADŞB:qDI:GMT:IVOB:IGY:ilkr:RURB:rür:NDOB:qLRK

:ADŞaB:KUDI:GaMaT:IDLOB:IGaY:İLRKe:RURaB:RÜRe:NuDOB:KULRaK

Karluk bodunu buyruksuz,
bagımsız iken, güçlü yagı oldu. Tamag Iduk Baş’ta

:Zmdshüs

:ZüMüDŞüÑÜS

savaştık.

Devamını oku

KÖL TİGİN BEÑGÜ TAŞI… 2. yüz. (DOĞU YÜZÜ)

:ILGO:isik:AR:nik:ADqJLIK:ry:ZGY:ARS:irht:kök:eZü1

:ILGO:İŞİK:ARa:NİKi:ADKUDNıLIK:ReY:ZıGaY:ARSa:İRÑeT:KÖK:EZÜ

Üstte kök Teñri aşağıda
yağız yer yaratıldığında ikisi arasında kişi oğlu

:imtsi:NGK:NMUB:MAP:miç:EZü:AJILGO:isik:sMNLIK

:İMeTSİ:NaGaK:NıMUB:MAPa:MİÇe:EZÜ:ADNıLGO:İŞİK:ŞıMNıLIK

kılınmış. Kişi oğlunun
da üstüne atam, babam Bumın Kağan, İstemi

Devamını oku

KÖL TİGİN BEÑGÜ TAŞI… 1. yüz. (GÜNEY YÜZÜ)

:ekdö:UB:NGK:eglib:Xrüt:ŞMLOB:edirht:gt:irht1

:EKDÖ:UB:NaGaK:EGLİB:KÜRÜT:ŞuMLOB:EDİRÑeT:GeT:İRÑeT

Teñri gibi Teñri’de
olmuş Türk Bilge Kağan bu çağda

:MNLGO:mnügy:ni:UYLU:lgdis:itküt:NMBS:MTRLO

:MıNaLGO:MüNÜGeY:Nİ:UYaLU:LiGDİŞe:İTeKÜT:NıMıBaS:MıTRuLO

oturdum. Sözümü bitene (kadar)
işit. En çok kardeş yeğenim, oğlum

Devamını oku

LATİN YAZISI İLE BİLGE KAĞAN BEÑGÜ TAŞI’NIN ÇEVİRİSİ

1. yüz. (Doğu yüzü)

1- Teñri teg Teñri yaratmış Türk
Bilge Kağan; Sözüm: Babam Türk Bilge ..nda al..tı Sir, Tokuz Oğuz, İyi Ediz
otağlı beğleri, bodunu .. Türk Teñri ..

2- üstüne kağan oturdum.
Oturduğumda ölürcesine sıkılan Türk beğleri, bodunu, silkinip, sevinip, yere
bakan gözü yukarı baktı. Bu çağda kendim oturup bunca ağır töreyi dört yandaki
………. etdim. Üstte Kök Teñri, altta yağız yer kılındığında ikisi arasında
kişi oğlu kılınmış.

3- Kişi oğlunun da üstüne atalarım
Bumın Kağan, İstemi Kağan oturmuş. Oturunca Türk Bodunu’nun ilini, töresini
tutu vermiş, edi vermiş. Dört yan hep yağı imiş. Ordu gönderip dört yandakı
bodunu hep almış, hep bağlamış. Başlıya baş eğdirmiş, dizliye diz çöktürmüş.
Doğu’da Kadırkan ormanına kadar, Batı’da

4- Temirkapı’ya kadar kondurmuş.
İkisi arasında pek düzensiz Kök Türk öylece oturur imiş. Bilge kağan imiş. Alp
kağan imiş. Buyruğu bile bilge imiş gerçek, alp imiş gerçek. Beğleri bile,
bodunu bile düz imiş. Onun için ili öyle tutmuş gerçek. İli tutup töre
düzenlemiş. Kendisi öylece ölümü bulmuş.

5- Yasçı, ağlayıcı, Doğu’da, gün
doğusunda Böklü Çül’lü İl, Çin, Tibet, Apar, Rum, Kırgız, Üç Kurıkan, Otuz
Tatar, Kıtayn, Tatabı, bunca bodun gelerek ağlamış, yaslanmış. Öyle ünlü kağan
imiş. Ondan sonra, kardeşi kağan olmuş gerçek. Oğulları kağan olmuş gerçek.
Ondan sonra kardeşi, ağabeği gibi

Devamını oku