KÖL TİGİN BEÑGÜ TAŞI… 1. yüz. (GÜNEY YÜZÜ)

:ekdö:UB:NGK:eglib:Xrüt:ŞMLOB:edirht:gt:irht1

:EKDÖ:UB:NaGaK:EGLİB:KÜRÜT:ŞuMLOB:EDİRÑeT:GeT:İRÑeT

Teñri gibi Teñri’de
olmuş Türk Bilge Kağan bu çağda

:MNLGO:mnügy:ni:UYLU:lgdis:itküt:NMBS:MTRLO

:MıNaLGO:MüNÜGeY:Nİ:UYaLU:LiGDİŞe:İTeKÜT:NıMıBaS:MıTRuLO

oturdum. Sözümü bitene (kadar)
işit. En çok kardeş yeğenim, oğlum

:TKRT:AYRIy:rlgb:TIPDŞ:eyrib:MNDOB:MŞGO:ikrib

:TaKRaT:AYıRIY:ReLGeB:TIPDaŞ:EYiRİB:MuNuDOB:MuŞuGO:İKiRİB

bütün soyum, bodunum,
Güney’deki şadpıt beğleri, Kuzey’deki tarkat

:RTT:ZTO:rlgb:qRYUB

:RaTaT:ZuTO:ReLGeB:KURYUB

buyruk beğleri, Otuz Tatar,

:IDGTK:dis:itügd:nMBS:OB:INDOB:irlgb:ZGO:ZuqT2

:IDGıTaK:DİŞi:İTÜGDe:NıMıBaS:UB:INuDOB:İReLGeB:ZuGO:ZUKOT

Dokuz Oğuz beğleri,
bodunu bu sözümü iyice işit, katıca

:URHIsUTRO:nük:ürgrib:AKSGOT:nük:ürgli:ALHIt

:URaÑISUTRO:NÜK:ÜReGiRİB:AKıSGOT:NÜK:ÜReGLİ:ALÑIT

dinle. Doğu’da gün
doğusuna, Güney’de gün ortasına,

:ikrçi:AJ:URHIsUTRO:nüt:IRGRIy:AHIQsTB:nük:IRGIRUq

:İKeRÇİ:ADNa:URaÑISUTRO:NÜT:IRaGıRIY:AÑIKISTaB:NÜK:IRaGIRUK

Batı’da gün batısına,
Kuzey’de gece ortasına, onların içindeki

:NDOB:ACUB:rrök:ahM:POK:NDOB

:NuDOB:AÇNUB:RüRÖK:AÑaM:POK:NuDOB

bodun(lar) hep bana (iş) görür. Bunca bodunu

:RSRLO:şiy:nXtö:NGK:Xrüt:qY:GF:ITM:LO:mdti:POK3

:RaSRuLO:ŞIY:NeKÜTÖ:NaGaK:KÜRÜT:KOY:GıNYa:ITMa:LO:MiDTİ:POK

bütün ettim. Şimdi onun
gibisi yok. Türk kağanı Ötüken ormanında oturursa

:AKYULT:mdlüs:igt:AKIZY:HUJŞ:ürgli:qY:HUB:etli

:AKYULaT:MiDeLÜS:İGeT:AKIZaY:ÑUTNaŞ:ÜReGLİ:KOY:ÑUB:ETLİ

ilde tasa yok (olmaz).
Doğu’da Şantuñ ovasına kadar ordu saldım. Taluy’a

:ektüpüt:mdlüs:igt:eknsr:ZuqT:ürgrib:mdmgt:gçik

:EKTÜPÜT:MiDeLÜS:İGeT:EKNiSRe:ZUKOT:ÜReGiRİB:MiDeMGeT:GiÇİK

geçip ulaşmadım.
Güney’de Dokuz Ersin’e kadar ordu saldım. Tibet’e

:…Zgö:üCy:IRGIRUq:mdmgt:gçik

:…ZüKÖ:ÜÇNiY:IRaGIRUK:MiDeMGeT:GiÇİK

geçip ulaşmadım. Batı’da İnci ırmağı…(nı)

:igt:ehiriy:UqRYB:ry:URGRIy:mdlüs:igt:AKGPKrmt:eçk4

:İGeT:EÑİRİY:UKRıYaB:RiY:IRaGıRIY:MiDeLÜS:İGeT:AKGıPaKRiMeT:EÇeK

geçip Demirkapı’ya kadar
ordu saldım. Kuzey’de Yir Bayırku yerine kadar

:idi:giy:ADŞIy:nXtö:MDTROY:igt:ekriy:ACNUB:mdlüs

:İDİ:GİY:ADŞIY:NeKÜTÖ:MıDTuROY:İGeT:EKRİY:AÇNUB:MiDeLÜS

ordu saldım. Bunca
yer(ler)e kadar yürüttüm. Ötüken ormanından yeğ(i), iyi(si)

:PRLO:idriy:UB:şmr:şiy:nXtö:riy:KSTUT:li:şmr:qY

:PuRuLO:EDRİY:UB:ŞiMRe:ŞIY:NeKÜTÖ:RİY:KıSTUT:Lİ:ŞiMRe:KOY

yok imiş. İl tutulacak
yer Ötüken ormanı imiş. Bu yerde oturup

:elrib:NGK:ÇGBT

:ELRİB:NaGaK:ÇaGBaT

Çin kağanı ile

:ÇGBT:rürib:aC:ZSHUB:YTUq:itgsi:şmük:NUTL:mtlZüt5

:ÇaGBaT:RÜRİB:AÇNa:ZuSÑUB:YaTUK:İTiGŞİ:ŞüMÜK:NUTLa:MüTLüZÜT

anlaştım. Altunu,
gümüşü, işlenmiş ipeği tasasız (karşı koymadan) verir. Çin

:niG:KŞMIy:NBS:giçüs:smr:KŞMIy:isiG:giçüs:IBS:NDOB

:NIGa:KaŞMIY:NıBaS:GİÇÜS:ŞiMRe:KaŞMIY:ISIGa:GİÇÜS:IBaS:NuDOB

bodununun sözü tatlı,
ipeği yumuşak imiş. Tatlı sözü, yumuşak ipeği ile

:GF:ersik:ADqJOq:URGY:smr:rıToGY:aC:GNDB:KRI:PR

:GıNYa:ERSİK:ADKUDNOK:URuGaY:ŞiMRe:RITUGaY:AÇNa:GuNuDoB:KaRI:PıRa

aldatıp, uzak bodunu öyle yaklaştırır imiş. Yaklaştırıp konduktan
sonra kötü

:smr:rüyü:AJ:glib

:ŞiMRe:RÜYÖ:ADNa:GiLİB

bilgilerini (kötülüklerini) o çağda düşünür imiş.

:isik:rib:smr:ZMTROY:gisik:PL:ügd:gisik:eglib:ügd6

:İŞİK:RİB:ŞiMRe:ZAMTIROY:GİŞİK:PLa:ÜGDe:GİŞİK:EGLİB:EGDÜ

İyi bilgili kişiyi, iyi
alp kişiyi yürütmez imiş. Bir kişi

:AHIBS:giçüs:smr:ZMDIQ:igt:ehiXsib:INDOB:IŞGO:RSLGY

:AÑıBaS:GİÇÜS:ŞiMRe:ZaMDIK:İGeT:EÑİKÜŞİB:INUDOB:IŞuGO:RaSLıÑaY

yanılsa soyuna,
bodununa, çocuklarına kadar barındırmaz imiş. Tatlı sözüne,

:NDOB:Xrüt:gtlö:NDOB:Xrüt:süX:PRUTR:AGIsIG:KŞMy

:NuDOB:KÜRÜT:GüTLÖ:NuDOB:KÜRÜT:ŞÜKÖ:PuRUTRa:AÑISIGa:KaŞMıY

yumuşak ipeğine aldanıp
çok Türk bodunu, öldün. Türk bodunu

:ntlgüt:şiy:YGOÇ:eyrb:hkslö

:NüTLüGÖT:ŞIY:YaGOÇ:EYiReB:ÑiKiSLÖ

öleceksin. Güney’de Çoğay ormanına, Tögültün

:aC:isik:GF:AJ:gkslö:NDOB:Xrüt:rsit:niYNOq:IZY7

:AÇNa:İŞİK:GıNYa:ADNa:GiKiSLÖ:NuDOB:KÜRÜT:ReSİT:NIYaNOK:IZaY

ovasına konayım dersen,
Türk bodunu öleceksin. Orada kötü kişi şöyle

:ügd:rsr:qGY:rürib:IG:KLBY:rsr:KRI:smr:RURUGŞOB

:ÜGDe:ReSRe:KuGaY:RÜRİB:IGa:KaLBaY:ReSRe:KaRI:ŞiMRe:RURUGŞOB

öğretir
imiş:”Uzak(ta) isen kötü ipek verir, yakın(da) isen iyi

:LO:isik:Zmlib:glib:smr:RURUGŞOB:eC:pit:rürib:IG

:LO:İŞİK:ZeMLİB:GiLİB:ŞiMRe:RURUGŞOB:AÇNa:PİT:RÜRİB:IGa

ipek verir.” deyip,
öyle öğretir imiş. Bilgi bilmez kişi o

:gtlö:işik:şkö:PRB:URGY:PL:GBS

:GüTLÖ:İŞİK:ŞüKÖ:PıRaB:URuGaY:PıLa:GıBaS

sözü alıp (inanıp) yakın(ın)a gidip çok kişi öldün(üz).

:PRLO:riy:nkütö:ns:içtlö:NDOB:Xrüt:RSRB:ürgry:LO8

:PuRuLO:RİY:NeKÜTÖ:NeS:İÇeTLÖ:NuDOB:KÜRÜT:RaSRaB:ÜReGRiY:LO

O yerlere gidersen, Türk
bodunu öleceksin. Ötüken yerinde oturup

:li:üghb:RSRLO:Şıy:nXtö:qY:GHUB:hn:RSI:şkrit:ŞKR

:Lİ:ÜGÑeB:RaSRuLO:ŞIY:NeKÜTÖ:KoY:GuÑUB:ÑeN:RaSI:ŞiKRİT:ŞıKRa

katar, gezgin
gönderirsen, neyin, tasan yok (olmaz). Ötüken ormanını sonsuz il

:KSOT:KsÇA:ns:KKRqT:NDOB:Xrüt:ns:IÇTRLO:ATUT

:KıSOT:KıSÇA:NeS:KaKRuKOT:NuDOB:KÜRÜT:NeS:IÇaTRuLO:ATUT

tutarak oturacaksın.
Türk bodunu, toksan açlığı, tokluğu

:NHGJ:ns:Zmö:KsÇA:RSDOT:rib:ns:Zmö

:NıÑıGaTNa:NeS:ZeMÖ:KıSÇA:RaSDOT:RİB:NeS:ZeMÖ

düşünmezsin. Bir doyarsan açlığı düşünmezsin. Öyle olduğun

:POK:GDRB:UYS:riy:niTML:niBS:NHNGK:şmdgi:nüçü9

:POK:GıDRaB:UYaS:RİY:NITaMLa:NIBaS:NıÑıNaGaK:ŞiMDiGİ:NÜÇÜ

için düzenlemiş
kağanının sözünü almadan her yere gittin. Hep

:ülü:UROT:Poq:UYS:riy:ışmLK:AJ:GTLR:GJKL:AJ

:ÜLÖ:UROT:POK:UYaS:RİY:IŞıMLaK:ADNa:GıTLıRa:GıTNıKLa:ADNa

oralarda yittin, yok
oldun. Orada kalanlar her yere hep incelerek, ölerek

:nüçü:RB:MTUq:mZö:nüçü:niqDKLRY:irht:gtr:ROYROY

:NÜÇÜ:RaB:MuTUK:MüZÖ:NÜÇÜ:NIKUDaKıLRaY:İRÑeT:GiTRe:RUYıROY

yürüyor idiler. Teñri
buyurduğu için, kendimin kutu var olduğu için

:PRLO:NGK:MTRLO:NGK

:PuRuLO:NaGaK:MuTRuLO:NaGaK

kağan oturdum. Kağan oturunca

:Z:MVIK:YB:GNDOB:FGIÇ:MDTRBUq:Poq:GNDOB:FGIÇ:qY10

:Za:MıDLIK:YaB:GuNuDOB:NYaGIÇ:MıDTaRBUK:POK:GuNuDOB:NYaGIÇ:KOY

yok yoksul bodunu hep
toplattım. Yoksul bodunu varlıklı kıldım. Az

:Xrüt:UG:RB:dgi:ADMBS:UB:UZ:MVIK:şüX:GNDOB

:KÜRÜT:UG:RaB:DiGİ:ADMıBaS:UB:UZa:MıDLIK:ŞÜKÖ:GuNuDOB

bodunu çok kıldım. Yoksa
bu sözümde yalan var mı? Türk

:NHKSTUT:li:prit:NDOB:Xrüt:hdis:INUB:NDOB:rlgb

:NıÑıKıSTUT:Lİ:PiRİT:NuDOB:KÜRÜT:ÑiDİŞe:INUB:NuDOB:ReLGeB

beğleri, bodunu, bunu
işitin:Türk bodununu toplayıp il tutacağını

:emy:nhkslö:PLHY:MTRU:AJUB

:EMiY:NiÑiKiSLÖ:PıLıÑaY:MuTRU:ADNUB

burada söyledim. Yanılıp öleceğini yine

:RH:MTRU:AKŞT:üghb:rsr:MBS:hn:hn:MTRU:AJUB11

:RaÑa:MuTRU:AKŞaT:ÜGÑeB:ReSRe:MıBaS:ÑeN:ÑeN:MuTRU:ADNUB

burada yazdım. Nice nice
sözüm varsa sonsuz taşa yazdım. Onu

:rlgb:emgrük:ekdöb:rlgb:NDOB:ITM:Xrüt:hlib:ürök

:ReLGeB:EMGüRÖK:EKDÖB:ReLGeB:NuDOB:ITMa:KÜRÜT:ÑiLİB:ÜRÖK

görüp bilin. Türk’ün
şimdiki bodunu, beğleri, bu çağda buyruğumdaki beğler

:AJGK:ÇGBT:…MDTIQOT:ŞT:üghb:nm:Zis:IÇVHY:üg

:ADNaGaK:ÇaGBaT:… MıDTıKOT:ŞaT:ÜGÑeB:NeM:ZİS:IÇaTLıÑaY:ÜG

(olarak) mi
yanılacaksınız? Ben sonsuz taş dokuttum. … Çin kağanından

:IDMIs:NMBS:hnm:mtZdb:mtrülk:içZdb

:IDaMIS:NıMıBaS:ÑiNeM:MiTeZiDeB:MüTRÜLeK:İÇZiDeB

süsleyici getirdim. Süslettim. Benim sözümü kırmadı.

:MTRUTRY:KRB:GICD:RH:ITI:giçZdb:ikrçi:HNGK:ÇGBT12

:MuTRUTaRaY:KRaB:GIÇNıDa:RaÑa:ITI:GİÇZiDeB:İKeRÇİ:ÑıNaGaK:ÇaGBaT

Çin kağanı, buyruğundaki
süscüyü gönderdi. Ona eşsiz (bir) bark yaptırdım.

:iktlhük:MDTIKUT:ŞT:MTRUTRU:Zdb:GıCD:niŞT:niçi

:İKeTLüÑÖK:MıDTIKOT:ŞaT:MuTRUTRU:ZiDeB:GIÇNıDa:NIŞaT:NİÇİ

İçine dışına görülmemiş
süs(ler) vurdurdum. Taş yazdırdım. Gönüldeki

:ürük:INUB:igt:AHITT:AHILGO:HO:NO:…LO:MTRUTRU:NMBS

:ÜRÖK:INUB:İGeT:AÑITaT:AÑILGO:ÑO:NO:…LO:MuTRUTRU:NıMıBaS

sözümü vurdurdum. Ol…
On Oñ oğluna, yabancıya kadar bunu görüp

:ŞT:üghb:hlib

:ŞaT:ÜGÑeB:ÑiLİB

bilin. Sonsuz taş

:gr:aC:rsri:etry:gir:IKT:M..:aC:rsr:li…
UB:MDTIqT
13

:GiRe:AÇNa:ReSRİ:ETRiY:GİRe:IKaT:M..:AÇNa:ReSRe:Lİ…UB:MıDTIKOT

dokuttum. Bu… il ise
şöyle …m. Daha erişilir yerde ise ona erişilir

:ŞT:LO:hlib:aC:prök:IN:mditib:MDTIqT:ŞT:üghb:etry

:ŞaT:LO:ÑiLİB:AÇNa:PüRÖK:INa:MiDDiTİB:MıDTIKOT:ŞaT:ÜGÑeB:ETRiY

yerde sonsuz taş
dokuttum, yazdırdım. Onu görüp öylece bilin. O taş

:ngitGLOY:isiT:emgtib:gtib:UB:MD…

:NiGİTGULOY:ISITa:EMGiTİB:GiTİB:UB:MıD…

…dım. Bu yazıyı yazan:Yeğeni Yoluğ Tigin.