Üçler yediler kırklar’ın Türkler için anlamı nedir?

16.10.2001

Sayın Tonyukuk Beğ,
Sitenizi tesadüfen buldum. Türkçülerin de böylesine güzel bir sitesi ve bir fikir platformu olması beni çok mutlu etti. Size bir sorum olacak:
Üçler-yediler-kırklar’ın Türkler için anlamı nedir? Yanlış bilmiyorsam bu kavram hem İslamiyet öncesi hem de İslamiyet sonrası Türklerin hayatında var. Bu konuda bilgi verirseniz sevinirim.

TTK v Y.

Murat Hoca

* * *

23.11.2001

Azîzim Murat Hoca Beğ,

Ricâl ül-gayb bir tasavvuf ıstılâhı olarak “üçler, yediler, kırklar” diye bilinen velîleri ifâde eder.

Sûfîlere göre bunlar Gavs, Büdelâ ve Nücebâ’dan oluşurlar.

Gavs kutb-ı a’zamdır. Sağında ve solunda bulunan iki imâm ile (imâmeyn) birlikte üçleri oluştururlar.

Büdelâ denilen velîler yedi kişidirler.

Nücebâ denilen velîler kırk kişidirler.

Bunların dışında bir de ‘Evtâd’ denilen Allah dostları! vardır ki adetleri dörttür. Yerleri; doğu, batı, kuzey ve güney, yâni kâinâtın dört ayrı yanıdır.

Ancak bütün bunlar Kur’ân ve sünnette delîli ve dayanağı olmayan uydurmalardır. Eski Hind ve Îrân dinlerinden İslâm’a sokulan bâtıl inançlardır. Allah’ın böylesi kullara aslâ ihtiyâcı yoktur. Gavs ile ilgili düşünce tamamen şirktir ve tevhîd inancı ile çelişkilidir. Bu ifâdeler tam bir ruhban sınıfı anlayışını çağrıştırmaktadır. Ancak İslâm’da ruhban sınıfı yoktur.Üçler, yediler, kırklar” gibi ricâl ül-gayb da yoktur.

Üçler, yediler, kırklar’ın, Türkler’in İslâm öncesi hayatlarında da var olabileceğini sanmıyoruz. Bununla birlikte ‘Üçler, yediler, kırklar’, mehter gülbângında (mehter duâsı) geçtiği gibi yeniçeri gülbângında da (yeniçeri duâsı) geçer.

Sarı Saltuk’tan sonra Rûm’a ikinci ve kalıcı geçişi sağlayan Seyyîd Ali Sultan, Horasan’lıdır. Pehlivanlığın pîri olarak da bilinen Seyyîd Ali Sultan, 1397 yılında Dimetoka’ya bağlı Demirviran köyünde dört önemli dergâhtan biri olan dergâhını kurar. Dergâh, yakınından geçen Kızıl Deli ırmağı sebebiyle ‘Kızıl Deli Dergâhı’ olarak anılır. Kızıl Deli ırmağının adı Seyyîd Ali Sultan’a da lakâb olur ve “Kızıl Deli Sultan” olarak tanınır.

Bu konu ile ilgili eski bir şiirde de “Üçler, yediler, kırklar” geçmektedir:

Erenler cem olur Tanrı Dağında

Üçler yedilerle kırklar da anda
Kızıl Deli çayı akıp çoşanda
Çağlar yâ Muhammed Ali çağırır

Bu şiirde sözü edilen Tanrı Dağı, Rodop Dağları’dır. Bize göre bu nokta, Türkler’in atayurttaki bâzı coğrâfî adları ikinci coğrafyalarına taşımaktaki hüner ve kararlılıklarını göstermesi bakımından çok önemlidir.

Saygılarımızla,

T.T.K.

Tonyukuk