LATİN YAZISI İLE BİLGE KAĞAN BEÑGÜ TAŞI’NIN ÇEVİRİSİ

1. yüz. (Doğu yüzü)

1- Teñri teg Teñri yaratmış Türk
Bilge Kağan; Sözüm: Babam Türk Bilge ..nda al..tı Sir, Tokuz Oğuz, İyi Ediz
otağlı beğleri, bodunu .. Türk Teñri ..

2- üstüne kağan oturdum.
Oturduğumda ölürcesine sıkılan Türk beğleri, bodunu, silkinip, sevinip, yere
bakan gözü yukarı baktı. Bu çağda kendim oturup bunca ağır töreyi dört yandaki
………. etdim. Üstte Kök Teñri, altta yağız yer kılındığında ikisi arasında
kişi oğlu kılınmış.

3- Kişi oğlunun da üstüne atalarım
Bumın Kağan, İstemi Kağan oturmuş. Oturunca Türk Bodunu’nun ilini, töresini
tutu vermiş, edi vermiş. Dört yan hep yağı imiş. Ordu gönderip dört yandakı
bodunu hep almış, hep bağlamış. Başlıya baş eğdirmiş, dizliye diz çöktürmüş.
Doğu’da Kadırkan ormanına kadar, Batı’da

4- Temirkapı’ya kadar kondurmuş.
İkisi arasında pek düzensiz Kök Türk öylece oturur imiş. Bilge kağan imiş. Alp
kağan imiş. Buyruğu bile bilge imiş gerçek, alp imiş gerçek. Beğleri bile,
bodunu bile düz imiş. Onun için ili öyle tutmuş gerçek. İli tutup töre
düzenlemiş. Kendisi öylece ölümü bulmuş.

5- Yasçı, ağlayıcı, Doğu’da, gün
doğusunda Böklü Çül’lü İl, Çin, Tibet, Apar, Rum, Kırgız, Üç Kurıkan, Otuz
Tatar, Kıtayn, Tatabı, bunca bodun gelerek ağlamış, yaslanmış. Öyle ünlü kağan
imiş. Ondan sonra, kardeşi kağan olmuş gerçek. Oğulları kağan olmuş gerçek.
Ondan sonra kardeşi, ağabeği gibi

6- kılınmadığı gerçek, oğlu babası
gibi kılınmadığı gerçek, bilgisiz kağan oturmuş gerçek. Kötü kağan oturmuş
gerçek. Buyruğu yine bilgisiz(miş)gerçek, kötü imiş gerçek. Beğleri, bodunu
eğri (olduğu) için, Çin bodunu alcı, kandırıcı (olduğu) için, aldatıcı (olduğu)
için, kardeşi ağabeğe düşürdüğü için, beğle, bodunu

7- çekiştirdiği için, Türk Bodun,
illediği ilini elden çıkarmış, kağanladığı kağanını yitiri vermiş. Çin
Bodunu’na beğlik er oğlanı kul oldu, kadınlık kız oğlanı odalık oldu. Türk
beğleri Türk adını attı. Çinli beğlercesine Çin adını tutarak, Çin kağanına
kapılmış. Elli yıl

8- işini güçünü vermiş. Doğu’da,
gün doğusunda Bökli kağana kadar ordulayı vermiş. Batı’da Demirkapı’ya kadar
ordulayı vermiş. Çin kağanına ilini, töresini alı vermiş. Türk’ün bütün kara
bodunu şöyle demiş: “İlli bodun idim. İlim şimdi hani? Kime ili
kazanırım” der imiş.

9- “Kağanlı bodun idim.
Kağanım hani? Ne kağana işi güçü veririm.” der imiş. Böyle deyip Çin
kağanına yağı olmuş. Yağı olup, kendini derleyip toparlamadığından yine
tutsaklaşmış. Bunca işi güçü verdiğini düşünmeden Türk bodununu öldüreyim,
kazıyaym der imiş. Yokolmaya varır imiş. Üstte 

10- Türk Teñrisi, Türk kutlu
yerini, suyunu öyle düzenlemiş. Türk bodunu yok olmasın diye, bodun olsun diye
babam İlteriş  Kağanı, anam İlbilge Kadını göğün tepesinde tutup yukarı
kaldırmış gerçek. Babam Kağan onyedi erle dışarılamış. “Dışarı yürüyor”
diye söz işitip kentteki dışarılamış, dağdakı

11- inmiş. Dirilip yetmiş er
olmuş. Teñri güç verdiği için babam kağanın çerisi börü gibi, yağısı koyun gibi
imiş. Doğu’yu Batı’yı çerileyip derlemiş toparlamış. Hepsi yediyüz er olmuş.
Yediyüz er olunca ilsizleşmiş, kağansızlaşmış bodunu, odalıklaşmış, kullaşmış
bodunu, Türk Töresi’ni bırakmış

12- bodunu atam, babam töresince
yaratmış, yerleştirmiş. Tölis Tarduş bodunu orada, düzeltmiş. Yabguyu şadı
orada vermiş. Güney’de Çin bodunu yağı imiş. Kuzey’de Baz Kağan, Dokuzoğuz
bodunu yağı imiş. Kırgız, Kurıkan, Otuztatar, Kıtayn, Tatabı hep yağı imiş.
Babam kağan bunca… kırk artığı

13- yedi yol ordu salmış, yirmi
savaş savaşmış. Teñri istediği için illiyi ilsizleştirmiş, kağanlıyı
kağansızlaştırmış, yağıyı buyruğunda kılmış. Dizliye diz çöktürmüş, başlıya baş
eğdirmiş. Babam kağan onca ili töreyi kazanıp ölü vermiş. Babam kağana ilkin
Baz kağanı balbal dikmiş. Babam

14- kağan öldüğünde kendim sekiz yaşında
idim. Töreye göre üste amcam kağan oturdu. Oturunca Türk bodununu yine
düzenledi, doyurdu. Yoksulu bay kıldı. Azı çok kıldı. Amcam kağan oturduğunda
kendim tigin erk….. iy….. . Teñri istediği için

15- Ondört yaşımda Tarduş bodunu
üzerine şad oturdum. Amcam kağan ile Doğu’da Yeşil Irmak, Şantuñ yazısına kadar
ordu saldık. Batı’da Demir Kapı’ya kadar ordu saldık. Kögmen’den aşıp Kırgız
yerine kadar ordu saldık. Topluca yirmibeş (yol) ordu saldık. Onüç (yol)
savaştık. İlliyi ilsizleştirdik. Kağanlıyı kağansızlaştırdık. Dizliye

16- diz çökerttik. Başlıya baş
eğdirttik. Türgiş kağanı Türk’üm bodunum idi. Bilemediği için, bize karşı
yanıldığı, yağılık yaptığı için kağanı öldü. Buyruğu, beğleri yine öldü. On Ok
bodunu eziklik gördü. Atalarımızın tuttuğu yerler, sular ıssız kalmasın diye Az
bodununu eğitip, düzenleyip ….. Bars Beğ 

17- idi. Kağan adını burada biz
verdik. Kız kardeşim eceyi verdik. Kendisi yağılaştı. Kağanı öldü. Bodunu
odalık, kul oldu. Kögmen yeri, suyu ıssız kalmasın diye Az, Kırgız budununu
eğitip, eğitip, düzenleyip geldik. Savaştık. ….. ilini yine verdik. Doğu’da
Kadırkan ormanını aşıp bodunu öyle düzenledik, öyle eğittik. Batı’da

18- Keñü Tarman’a kadar Türk
bodununu öyle kondurduk, öyle düzenledik. O çağda kul kullu, odalık odalıklı
olmuş idi. Kardeşi ağabeyini bilmez idi. Oğlu babasını bilmez idi. Öyle
kazanılmış, öyle edilmiş elimiz, töremiz vardı. Türk Oğuz beğleri, bodun,
işit: Üstte Teñri basmazsa, aşağıda yer delinmezse

19- Türk bodunu, elini, töreni kim
bozabilir, yıkabilir? Türk bodunu, irkil, uyan. Buyruk dinlemezliğinden, eğiten
bilgili kağanına, bağımsız, bunsuz iyi iline kendin yanıldın. Kötülük
ettin. Pusatlı nereden gelip (seni) dağıtıp gönderdi. Süngülü nereden gelerek
sürüp gönderdi. Kutlu Ötüken ormanının bodunu, gitti. Doğu’ya gidenin gitti.
Batı’ya

20- gidenin gitti. Gittiğin yerde
iyiliğin oydu gerçek. Kanın ırmakça aktı. Kemiğin dağca yığıldı. Beğlik erkek
oğlunu kul kıldı. Kadınlık kız oğlunu odalık kıldı. O bilmediği için, kötülük
(ettiği) için amcam kağan ölüme vardı. İlkin Kırkız kağanını balbal diktim.
Türk bodununun adı sanı yok olmasın diye babam kağanı,

21- anam katunu yücelten Teñri, il
veren Teñri, Türk bodununun adı, sanı yok olmasın diye, beni o Teñri kağan
oturttu gerçek. Varlıklı, bay bodun (üstüne) oturmadım. İçi aşsız dışı
giyimsiz, düşkün, kötü bodunun üstüne oturdum. Kardeşim Költigin, iki şad,
kardeşim Költigin ile konuştuk. Babamızın,

22- amcamızın kazandığı bodunun
adı sanı yok olmasın diye Türk bodunu için gece uyumadım, gündüz
oturmadım. Kardeşim Költigin ile, iki şad ile öle bite kazandım. Öyle kazanıp
bütün bodunu od su yapmadım. Ben kendim kağan oturduğumda her yere gitmiş bodun
yayan çıplak, öle bite dönüp

23- geldi. Bodunu düzenliyeyim
diye Kuzey’de Oğuz bodunu üstüne, Doğu’da Kıtayn, Tatabı bodunu üstüne,
Güney’de Çin üstüne oniki (kez) ordu saldım. Savaştım. Ondan sonra Teñri
bağışladığı için, kutum,, gücüm var (olduğu) için ölecek bodunu diriltip
besledim. Çıplak bodunu giyimli kıldım. Yoksul bodunu varlıklı kıldım.

24- Az bodunu çok kıldım. Değerli
illiden, değerli kağanlıdan iyi kıldım. Dört yandaki bodunu hep buyruğumda
kıldım, yağısız kıldım. Hep bana sığındı(lar). Onyedi yaşımda Tañut yönüne ordu
saldım. Tañut bodununu bozdum. Oğlunu, karısını, at sürüsünü, (bütün) varlığını
orada aldım. Onsekiz yaşımda Altı Çub Soğdak

25- yönüne ordu saldım. Bodununu
orada bozdum. Çinli Oñ paşa beş tümen erle geldi. Iduk Baş’da savaştım. O
orduyu orada yok ettim. Yirmi yaşımda, Basmıl Idıkut soyum (olan) bodun idi.
Yüklü deve göndermedi diye ordu saldım. ….. boyun eğdirttim. Varlığını beri
getirdim. Yirmiki yaşımda Çin

26- yönüne ordu saldım. Çaça
Paşa’nın sekiz tümen ordusu ile savaştım. Ordusunu orada öldürdüm. Yirmialtı
yaşımda Çik bodunu Kırgız ile (birleşip) yağı oldu. Kem Irmağını geçip Çik
yönüne ordu yürüttüm. Örpen’de savaştım. Ordusunu sançtım. Az bodununu aldım.
Boyun eğdirttim. Yirmiyedi yaşımda Kırgız yönüne ordu yürüttüm. Mızrak batacak
(boydaki )

27- karı sökerek, Kögmen ormanını
aşıp yürüyerek Kırgız bodunu uykusunda bastım. Kağanı ile Soña ormanında
savaştım. Kağanını öldürdüm. İlini aldım. O yıl Türgiş üzerine Altun ormanını
aşarak, İrtiş ırmağını geçerek yürüdüm. Türgiş bodununu uykusunda bastım.
Türgiş kağanının ordusu od gibi, bora gibi geldi.

28- Bolçu’da savaştık. Kağanını,
yabgusunu, şadını orada öldürdüm. İlini orada aldım. Otuz yaşımda Beş Balık’a
doğru ordu yürüttüm. Altı yol savaştım. …. Ordusunu hep öldürdüm. Beş Balık
içinde pek çok kişi …. yok olacağından, kişi(ler) beni çağırmaya geldi(ler).
Beş Balık onun için kurtuldu. Otuz artığı

29- bir yaşımda Karluk bodunu
sıkıntısız, bağımsız iken güçlü (bir) yağı oldu. Tamağ Iduk Baş’da savaştım.
Karluk bodununu öldürdüm. Orada aldım. Basmıl kara bodunu ….. Karluk bodunu
(ile birlikte) toparlanıp geldi. Sançtım, öldürdüm. Dokuz Oğuz benim bodunum
idi. Kök, yer bulandığı için, içine

30- kıskançlık değdiği için yağı
oldu. Bir yılda dört yol savaştım. En ilki Toğu Balık’ta savaştım. Toğla
ırmağını yüzerek geçip ordusu …. . İkinci (olarak) Andırğu’da savaştım.
Ordusunu sançtım. İlini aldım. Üçüncü (olarak) Çuş Başı’nda savaştım. Türk
bodunu ayak titretti. Kötü

31- olacak idi. Uzanıp yayılıp
gelmekte olan ordusunu uçurdum. Pek çok ölecek kişi orada dirildi. Orada Toñra
yiğiti bir boyu Toñga Tigin yoğunda çevirip vurdum. Dördüncüsü Ezginti Kadız’da
savaştım. Ordusunu orada sançtım, yıprattım. …barım… ….. Kırk yaşımda
Amğı Kurgan’da kışladığımızda kıtlık oldu. İlk yazında

32- Oğuz’a doğru ordu yürüttüm.
İlk ordu dışarı çıkmıştı. İkinci ordu yerleşik idi. Üç Oğuz ordusu basıp geldi.
(Bizim için) Yaya, kötü oldular deyip yenmeye geldi. Ordunun yarısı evi barkı
yağmalamaya gitti. Ordunun yarısı da savaşmaya geldi. Biz az idik. Güçsüz idik.
Oğuz …t yağı ….. Teñri güç verdiği için orada sançtım.

33- dağıttım. Teñri istediği için
ben kazandığım için Türk bodunu kazanmış oldu beliğ. Ben kardeşimle böylece
başa geçip kazanmasam Türk bodunu ölecek idi, yok olacak idi. Türk beğleri,
bodunu böyle düşünün, böyle bilin. …. Oğuz bodunu …d… göndermesin diye
ordu yürüttüm.

34- Evini, barkını bozdum. Oğuz
bodunu Dokuz Tatar ile dirilip geldi. Ağu’da iki büyük savaş savaştım. Ordusunu
bozdum. İlini orada aldım. Öyle kazanıp …. Teñri buyurduğu için ben otuzüç
yaşımda …uk idi. (Bu) çağda (kendisine) öğüt, uğur, güç (vermiş olan)

35- doyurmuş alp kağanına baş
kaldırdı. Üstte Teñri, kutsal yer, su … . amcam kağanın kutunu yeter bulmadı
beliğ. Dokuz Oğuz bodunu, yerini, suyunu koyup Çin’e doğru gitti. Çin …..
bodunu ….. bu yerde (burada) geldi. “Besleyeyim” diye düşünüp …..
bodunu …..

36- kınat… . Güney’de Çin’de adı
sanı yok oldu. Bu yerde (burada) bana kul oldu. Ben kendim kağan oturduğum için
Türk bodununu … kılmadım. İli, töreyi iyice kazandım. … toparlanıp yi…

37- orada savaştım. Ordusunu
sançtım. Baş eğen baş eğdi, bodun oldu. Ölen öldü. Seleñe’den aşağıya yürüyerek
Karğan geçidinde evini, barkını orada bozdum. … ormanına çıktı. Uygur
ilbaşısı yüz kadar erle Doğu’ya kaçıp gitti. …..

38- …ti. Türk bodunu aç idi. O
at sürüsünü alıp doyurdum. Otuzdört yaşımda Oğuz kaçıp Çin’e girdi. Öfkelenip
ordu yürüttüm. Soyunu, …., oğlunu, karısını orada aldım. İki ilbaşılı bodun
…..

39- ….. Tatabı bodunu, Çin
kağanının buyruğuna girdi. Elçisi, iyi sözü, yakarışı gelmiyor diye yazın ordu
saldım. Bodununu orada bozdum. At sürüsünü … ordusu toparlanıp geldi.
Kadırkan ormanında kon… .

40- …ğakıña, yerine doğru,
suyuna doğru kondu. Güney’de Karluk bodununa doğru ordu yürüt deyip Tudun
Yamtar’ı gönderdim. … Karluk ilbaşısı yok olmuş, kardeşi bir korgana

41- ….. vergisi gelmedi. Onu
korkutayım deyip ordu yürüttüm. Koruyucusu iki üç kişiyle kaçıp gitti. (Onun)
Kara bodunu “Kağanım geldi” deyip (beni) övdü. …ka ad verdim.
“Küçük” adlı…

*****

2. yüz. (Güneydoğu yüzü)

Kök Öñ’ü yürüyerek ordu yürütüp, geceli
gündüzlü yedi çağda Susuz’a geçtim. Çorak’a ulaşıp yağmacı er(ler)i k…bes
Keçin’e kadar … .

*****

3. yüz. (Güney yüzü)

1-  … Çin atlı ordusunun
onyedibin erini ilk  gün öldürdüm. Yayan ordusunu ikinci gün hep öldürdüm.
Bi… gelip vard… .

2-  ….. yol ordu saldım.
Otuzsekiz yaşımda kışın Kıtayn üstüne ordu saldım. ….. . Otuzdokuz yaşımda
yazın Tatabı üstüne ordu saldım.

3- …ben öldürdüm. Oğlunu,
karısını, at sürüsünü, varlığını …ar ko…. .

4- bodun(unu), (kağanını, oğlunu)
karısını yok ettim.

5- yor…. .

6- savaştım. ….. . ….. . üçin
[(için), (üçünü)] 

7- verdim. Alp erini öldürüp
balbal kılı verdim. Elli yaşımda (iken) Tatabı

bodunu Kıtayndan ayrıl… .
…ka… Töñüker dağına

8- Kuğ Paşa buyruğunda kırkbin er
geldi. Töñüker dağında karşılaşıp dokundum. Otuzbin eri öldürdüm. Onbinini …
ise … yola getirdim. Tatabı …. 

9- öldürdü. Büyük oğlum ağrılanıp
yok olunca Kuğ Paşa’yı balbal (olarak) diki verdim. Ben ondokuz yıl şad
(olarak) oturdum. Ondokuz yıl kağan (olarak) oturdum. İl tuttum. Otuzbir…

10- Türk’üme, bodunuma iyisini
öylece kazanı verdim. Bunca kazanıp babam kağan it yılının onuncu ayının
yirmialtısında ölü verdi. Lağzın yılının beşinci ayının yirmiyedisinde yoğ
(töreni) yaptırdım. Bukağ buyrukçu …..

11- babası Lisün Tay Paşa başta,
beşyüz eriyle geldi. Kokuluk ö… , altun, gümüş gereğinden artık getirdi. Yoğ
(töreni) kokusu getirip diki verdi. Sandal ağacı getirip kendi yaraş…

12- Bunca bodun saçını, kulağını,
ya(nağını) biçti. Kendisinin iyi atını, kara samurunu, kök sincabını sayısız
olarak getirip hep bıraktı.

13- Teñri gibi Teñri yaratmış Türk
Bilge Kağan, sözüm: Babam Türk Bilge Kağan oturduğunda Türk’ün şimdiki
beğlerinden başka Tarduş beğleri, Köl Çor başta olarak, şadpıt beğleri, önünde
Tölis beğleri, Apa Tarkan

14- başta olarak şadpıt beğleri,
bu… Taman Tarkan, Tonyukuk Boyla Bağa Tarkan ile buyruk …çı buyruğu Sebig
Köl İrkin başta olarak buyruk(çu) bunca beğler babam kağanı çok

15- çok de, yüceltti(ler). (Babam
kağan da) Türk beğlerini, bodununu çok de, yüceltti, övdü. …Babam kağan …ça
ağır taşı kalınlaştırmış. Türk beğleri, bodunu …irdi. Kendime bunca…

*****

4. yüz. (Kuzey yüzü)

1- Teñri gibi Teñride olmuş Türk
Bilge kağan bu çağda oturdum. Sözümü iyice işit. En çok kardeş yeğenim, oğlum,
bütün soyum, bodunum, Güney’deki şadpıt beğleri, Kuzey’deki tarkat buyruk
beğleri, Otuz Tatar, Dokuz Oğuz beğleri, bodunu bu sözümü iyice işit. Katıca
dinle. Doğu’da gün

2- doğusuna, Güney’de gün
ortasına, Batı’da gün batısına, Kuzey’de gece ortasına, onların içindeki
bodun(lar) hep bana (iş) görür. Bunca bodunu hep düzenledim. Şimdi onun gibisi
yok. Türk kağanı Ötüken ormanında oturursa ilde tasa yok (olmaz). Doğu’da
Şantuñ ovasına kadar ordu saldım. Taluy’a geçip ulaşmadım. Güney’de Dokuz

3- Ersin’e kadar ordu saldım.
Tibet’e geçip ulaşmadım. Batı’da İnci ırmağı…(nı) geçip Demirkapı’ya
kadar ordu saldım. Kuzey’de Yir Bayırku yerine kadar ordu saldım. Bunca
yer(ler)e kadar yürüttüm. Ötüken ormanı en yeğ(i), en iyi(si) imiş. İl
tutulacak yer Ötüken ormanı imiş. Bu yerde oturup Çin bodunu ile anlaştım.
Altunu, gümüşü, işlenmiş

4- ipeği tasasız (karşı koymadan)
verir. Çin bodununun sözü tatlı, ipeği yumuşak imiş. Tatlı sözü, yumuşak ipeği
ile aldatıp, uzak bodunu iyice yaklaştırır imiş. Yaklaştırıp kondurduktan sonra
kötü bilgilerini o çağda düşünür imiş. İyi bilgili kişiyi, iyi alp kişiyi
yürütmez imiş. Bir kişi yanılsa soyuna, bodununa, çocuklarına kadar barındırmaz

5- imiş. Tatlı sözüne, yumuşak
ipeğine aldanıp çok Türk bodunu, öldün. Türk bodunu öleceksin. Güney’de Çoğay
ormanına, Tögültün ovasına konayım dersen, Türk bodunu öleceksin. Orada kötü
kişi şöyle öğretir imiş : “Uzak(ta) isen kötü ipek verir, yakın(da) isen
iyi ipek verir.” deyip, öyle öğretir imiş. Bilgi

6- bilmez kişi o sözü alıp
(inanıp) yakın(ın)a gidip çok kişi öldün(üz). O yerlere gidersen, Türk bodunu
öleceksin. Ötüken yerinde oturup katar, gezgin gönderirsen, hiç tasan yok
(olmaz). Ötüken ormanını sonsuz il tutarak oturacaksın. Türk bodunu, toksan
açlığı, tokluğu düşünmezsin. Bir doyarsan açlığı düşünmezsin. Öyle olduğun için
düzenlemiş kağanının

7- sözünü almadan her yere gittin.
Hep oralarda yittin, yok oldun. Orada kalanlar her yere hep incelerek, ölerek
yürüyor idiler. Teñri buyurduğu için, kendimin kutu var olduğu için kağan oturdum.
Kağan oturunca yok yoksul bodunu hep toplattım. Yoksul bodunu varlıklı kıldım.
Az bodunu çok kıldım. Yoksa bu

8- sözümde yalan var mı? Türk
beğleri, bodunu, bunu işitin : Türk bodununu toplayıp il tutacağını burada
söyledim. Yanılıp öleceğini yine burada yazdım. Nice nice sözüm varsa sonsuz
taşa yazdım. Onu görüp bilin. Türk’ün şimdiki bodunu, beğleri, bu çağda
buyruğumdaki beğler (olarak) mi yanılacaksınız? Babam

9- kağan, amcam kağan oturduğunda
dört yandaki bodunu öylece düzenlemiş. … Teñri istediği için kendim
oturduğumda dört yandaki bodunu düzenledim, yarattım. …i… kıldım. Ben
Türgiş kağanına kızımı çok ulu (bir) tören ile alı verdim. Türgiş kağanının

10- kızını çok ulu törenle oğluma
alı verdim. … çok ulu törenle alı verdim. Ya.. ..t erdirdim. Başlıya baş
eğdirttim. Dizliye diz çöktürttüm. Üstte Teñri, altta yer (öyle) istediği için

11- gözün görmediği, kulağın
işitmediği bodunumu, Doğu’da gün doğusuna, …ka, Güney’de ….., Batı’da … .
Sarı altununu, ak gümüşünü, işlenmiş ipeğini, ipek bezini, binek atını,
aygırını, kara samurunu,

12- kök sincabını Türk’üme
bodunuma kazanı verdim, edi verdim. … sıkıntısız kıldım. …. …rdi. Erkli
… onca tümen (onbinlerce) oğlu …ya almın? …ün beğleri, bodununa …..

13- yine besleyip, üzmeden,
incitmeden oturdum. Türk beğleri, Türk bodunuma … at verdim, ..ü.. . Şimdiki
taşı ..ür.. kazanıp, yücelten, Türk bodunu, bu kağanından, bu beğlerinden,
suyundan ayrılmazsan, Türk bodununda …

14- özünde iyilik göreceksin.
Evine girebileceksin. Sıkıntısız olacaksın. Ondan sonra Çin kağanından
süsleyiciyi hep getirttim. Benim sözümü kırmadı. Kendisinin süsleyicisi idi.
Ona görülmemiş anıt yaptırttım. İçine dışına görülmemiş süs vurdurttum. Taş
yazdırttım. Gönüldeki sözümü vurdurttum.

15- On Ok oğluna, yabancılara
kadar bunu görüp bilin. Sonsuz taş işlettim. … işlettim, yazdırdım. O taş
anıtını …

*****

5. yüz. (Batı yüzü)

1- …üstte…

2- Bilge Kağan uçup gitti.

3- yaz olsa, üstte Teñri

4- davulu öter gibi, öylece dahi

5- dağda yaban geyiği ötse, öylece

6- üzülüyorum. Babam kağan

7- taşını kendim kağan …

8- …..

9- …..

*****

6. yüz. (Güneybatı yüzü)

… Bilge Kağan’ın (bu) yazısını
(ben) Yoluğ Tigin yazdım. Bunca anıtı, süsü, bezemeyi … kağanın yeğeni Yoluğ
Tigin , ben, (bir) ay, dört gün oturup yazdım, süsledim. Yağ…