:MTRLO:ekdöb:NGK:eglib:Xrüt:ŞMLOB:edirHt:gt:irHt1
:MıTRuLO:EKDÖB:NaGaK:EGLİB:KÜRÜT:ŞuMLOB:EDİRÑeT:GeT:İRÑeT
Teñri gibi Teñride olmuş
Türk Bilge kağan bu çağda oturdum.
:MŞGO:ikrib:MNLGO:mnügy:ni:UYLU:dis:itküt:NMBS
:MuŞuGO:İKiRİB:MıNaLGO:MüNÜGeY:Nİ:UYaLU:DİŞe:İTeKÜT:NıMıBaS
Sözümü iyice işit. En
çok kardeş yeğenim, oğlum, bütün soyum,
:ZTO:rlgb:qRYUB:TKRT:AYRIy:rlgb:TIPDŞ:eyrib:MNDOB
:ZuTO:ReLGeB:KURYUB:TaKRaT:AYıRIY:ReLGeB:TIPDaŞ:EYiRİB:MuNuDOB
bodunum, Güney’deki
şadpıt beğleri, Kuzey’deki tarkat buyruk beğleri, Otuz
:IDGTK:dis:itügd:nMBS:OB:INDOB:irlgb:ZGO:ZuqT:RTT
:IDGıTaK:DİŞi:İTÜGDe:NıMıBaS:UB:INuDOB:İReLGeB:ZuGO:ZUKOT:RaTaT
Tatar, Dokuz Oğuz
beğleri, bodunu bu sözümü iyice işit. Katıca
:nük:ürgli:ALHIt
:NÜK:ÜReGLİ:ALÑIT
dinle. Doğu’da gün
:AHIQsTB:nük:IRGIRUq:URHIsUTRO:nük:ürgrib:AHKSGOT2
:AÑIKISTaB:NÜK:IRaGIRUK:URaÑISUTRO:NÜK:ÜReGiRİB:AÑıKıSGOT
doğusuna, Güney’de gün
ortasına, Batı’da gün batısına,
:rrök:aHM:POK:NDOB:ikrçi:AJ:URHIsUTRO:nüt:IRGRIy
:RüRÖK:AÑaM:POK:NuDOB:İKeRÇİ:ADNa:URaÑISUTRO:NÜT:IRaGıRIY
Kuzey’de gece ortasına,
onların içindeki bodun(lar) hep bana (iş) görür.
:nXtö:NGK:Xrüt:qY:GF:ITM:LO:mdti:POK:NDOB:ACUB
:NeKÜTÖ:NaGaK:KÜRÜT:KOY:GıNYa:ITMa:LO:MiDTİ:POK:NuDOB:AÇNUB
Bunca bodunu hep
düzenledim. Şimdi onun gibisi yok. Türk kağanı Ötüken
:mdlüs:igt:AKIZY:HUJŞ:ürgli:qY:HUB:etli:RSRLO:şiy
:MiDeLÜS:İGeT:AKIZaY:ÑUTNaŞ:ÜReGLİ:KOY:ÑUB:ETLİ:RaSRuLO:ŞIY
ormanında
oturursa ilde tasa yok (olmaz). Doğu’da Şantuñ ovasına kadar ordu saldım.
:ZuqT:ürgrib:mdmgt:gçik:AKYULT
:ZUKOT:ÜReGiRİB:MiDeMGeT:GiÇİK:AKYULaT
Taluy’a geçip ulaşmadım. Güney’de Dokuz
:üCy:IRGIRUq:mdmgt:gçik:ektüpüt:mdlüs:igt:eknsr3
:ÜÇNiY:IRaGIRUK:MiDeMGeT:GiÇİK:EKTÜPÜT:MiDeLÜS:İGeT:EKNiSRe
Ersin’e kadar ordu
saldım. Tibet’e geçip ulaşmadım. Batı’da İnci
:eHiriy:UqRYB:ry:URGRIy:mdlüs:igt:AKGPKrmt:eçk:..Zgö
:EÑİRİY:UKRıYaB:RiY:IRaGıRIY:MiDeLÜS:İGeT:AKGıPaKRiMeT:EçeK:..ZüKÖ
ırmağı…(nı) geçip Demirkapı‘ya kadar ordu saldım. Kuzey’de
Yir Bayırku yerine
:giy:ADŞIy:nXtö:MDTROY:igt:ekriy:ACNUB:mdlüs:igt
:GİY:ADŞIY:NeKÜTÖ:MıDTuROY:İGeT:EKRİY:AÇNUB:MiDeLÜS:İGeT
kadar ordu saldım. Bunca
yer(ler)e kadar yürüttüm. Ötüken ormanı en yeğ(i),
:idriy:UB:şmr:şiy:nXtö:riy:KSTUT:li:şmr:idi
:EDRİY:UB:ŞiMRe:ŞIY:NeKÜTÖ:RİY:KıSTUT:Lİ:ŞiMRe:İDİ
en iyi(si) imiş. İl
tutulacak yer Ötüken ormanı imiş. Bu yerde
:itgsi:şmük:NUTL:mtlZüt:elrib:NDOB:ÇGBT:PRLO
:İTiGŞİ:ŞüMÜK:NUTLa:MüTLüZÜT:ELRİB:NuDOB:ÇaGBaT:PuRuLO
oturup Çin bodunu ile anlaştım. Altunu, gümüşü, işlenmiş
:isiG:giçüs:IBS:NDOB:ÇGBT:rürib:aC:ZSHUB:YTUq4
:ISIGa:GİÇÜS:IBaS:NuDOB:ÇaGBaT:RÜRİB:AÇNa:ZuSÑUB:YaTUK
ipeği tasasız (karşı
koymadan) verir. Çin bodununun sözü tatlı, ipeği
:aC:GNDB:KRI:PR:niG:KŞMIy:NBS:giçüs:smr:KŞMIy
:AÇNa:GuNuDoB:KaRI:PıRa:NIGa:KaŞMIY:NıBaS:GİÇÜS:ŞiMRe:KaŞMIY
yumuşak imiş. Tatlı sözü,
yumuşak ipeği ile aldatıp, uzak bodunu iyice
:rüyü:AJ:nglib:GF:ersik:ADqJOq:URGY:smr:rıToGY
:RÜYÖ:ADNa:NiGiLİB:GıNYa:ERSİK:ADKUDNOK:URuGaY:ŞiMRe:RITUGaY
yaklaştırır imiş.
Yaklaştırıp kondurduktan sonra
kötü bilgilerini o çağda düşünür
:rib:smr:ZMTROY:gisik:PL:ügd:gisik:eglib:ügd:smr
:RİB:ŞiMRe:ZAMTIROY:GİŞİK:PLa:ÜGDe:GİŞİK:EGLİB:EGDÜ:ŞiMRe
imiş. İyi bilgili
kişiyi, iyi alp kişiyi yürütmez imiş. Bir
:ZMDIQ:igt:eHiXsib:INDOB:IŞGO:RSLGY:isik
:ZaMDIK:İGeT:EÑİKÜŞİB:INUDOB:IŞuGO:RaSLıÑaY:İŞİK
kişi yanılsa soyuna, bodununa, çocuklarına kadar barındırmaz
:NDOB:Xrüt:süX:PRUTR:AGIsIG:KŞMy:AHIBS:giçüs:smr5
:NuDOB:KÜRÜT:ŞÜKÖ:PuRUTRa:AÑISIGa:KaŞMıY:AÑıBaS:GİÇÜS:ŞiMRe
imiş. Tatlı sözüne,
yumuşak ipeğine aldanıp çok Türk bodunu,
:IZY:ntlgüt:şiy:YGOÇ:eyrb:Hkslö:NDOB:Xrüt:gtlö
:IZaY:NüTLüGÖT:ŞIY:YaGOÇ:EYiReB:ÑiKiSLÖ:NuDOB:KÜRÜT:GüTLÖ
öldün. Türk bodunu
öleceksin. Güney’de Çoğay ormanına, Tögültün ovasına
:RURUGŞOB:aC:isik:GF:AJ:gkslö:NDOB:Xrüt:rsit:niYNOq
:RURUGŞOB:AÇNa:İŞİK:GıNYa:ADNa:GiKiSLÖ:NuDOB:KÜRÜT:ReSİT:NIYaNOK
konayım dersen, Türk
bodunu öleceksin. Orada kötü kişi şöyle öğretir
:rürib:IG:ügd:rsr:qGY:rürib:IG:KLBY:rsr:KRI:smr
:RÜRİB:IGa:ÜGDe:ReSRe:KuGaY:RÜRİB:IGa:KaLBaY:ReSRe:KaRI:ŞiMRe
imiş:”Uzak(ta) isen
kötü ipek verir, yakın(da) isen iyi ipek verir.”
:glib:smr:RURUGŞOB:eC:pit
:GiLİB:ŞiMRe:RURUGŞOB:AÇNa:PİT
deyip, öyle öğretir imiş. Bilgi
:LO:gtlö:işik:şkö:PRB:URGY:PL:GBS::LO:isik:Zmlib6
:LO:GüTLÖ:İŞİK:ŞüKÖ:PıRaB:URuGaY:PıLa:GıBaS:LO:İŞİK:ZeMLİB
bilmez kişi o sözü alıp
(inanıp) yakın(ın)a gidip çok kişi öldün(üz). O
:ŞKR:PRLO:riy:nkütö:ns:içtlö:NDOB:Xrüt:RSRB:ürgry
:ŞıKRa:PuRuLO:RİY:NeKÜTÖ:NeS:İÇeTLÖ:NuDOB:KÜRÜT:RaSRaB:ÜreGRiY
yerlere gidersen, Türk
bodunu öleceksin. Ötüken yerinde oturup katar,
:ATUT:li:ügHb:RSRLO:Şıy:nXtö:qY:GHUB:Hn:RSI:şkrit
:ATUT:Lİ:ÜGÑeB:RaSRuLO:ŞIY:NeKÜTÖ:KoY:GuÑUB:ÑeN:RaSI:ŞiKRİT
gezgin gönderirsen, hiç
tasan yok (olmaz). Ötüken ormanını sonsuz il tutarak
:rib:ns:Zmö:KSOT:RsÇA:ns:KKRqT:NDOB:Xrüt:ns:IÇTRLO
:RİB:NeS:ZeMÖ:KıSOT:RaSÇA:NeS:KaKRuKOT:NuDOB:KÜRÜT:NeS:IÇaTRuLO
oturacaksın. Türk
bodunu, toksan açlığı, tokluğu düşünmezsin. Bir
:NHNGK:şmdgi:nüçü:NHGJ:ns:Zmö:KsÇA:RSDOT
:NıÑıNaGaK:ŞiMDiGİ:NÜÇÜ:NıÑıGaTNa:NeS:ZeMÖ:KıSÇA:RaSDOT
doyarsan açlığı düşünmezsin. Öyle olduğun için düzenlemiş kağanının
:AJ:GTLR:GJKL:AJ:POK:GDRB:UYS:riy:niTML:niBS7
:ADNa:GıTLıRa:GıTNıKLa:ADNa:POK:GıDRaB:UYaS:RİY:NITaMLa:NIBaS
sözünü almadan her yere
gittin. Hep oralarda yittin, yok oldun. Orada
:irHt:gtr:ROYROY:ülü:UROT:Poq:UYS:riy:ışmLK
:İRÑeT:GiTRe:RUYıROY:ÜLÖ:UROT:POK:UYaS:RİY:IŞıMLaK
kalanlar her yere hep
incelerek, ölerek yürüyor idiler. Teñri
:NGK:MTRLO:NGK:nüçü:RB:MTUq:mZö:nüçü:niqDKLRY
:NaGaK:MuTRuLO:NaGaK:NÜÇÜ:RaB:MuTUK:MüZÖ:NÜÇÜ:NIKUDaKıLRaY
buyurduğu için, kendimin
kutu var olduğu için kağan oturdum. Kağan
:MVIK:YB:GNDOB:FGIÇ:MDTRBUq:Poq:GNDOB:FGIÇ:qY:PRLO
:MıDLIK:YaB:GuNuDOB:NYaGIÇ:MıDTaRBUK:POK:GuNuDOB:NYaGIÇ:KOY:PuRuLO
oturunca yok yoksul
bodunu hep toplattım. Yoksul bodunu varlıklı kıldım.
:UB:UZ:MVIK:şüX:GNDOB:Z
:UB:UZa:MıDLIK:ŞÜKÖ:GuNuDOB:Za
Az bodunu çok kıldım. Yoksa bu
:Xrüt:Hdis:INUB:NDOB:rlgb:Xrüt:UG:RB:dgi:ADMBS8
:KÜRÜT:ÑiDİŞe:INUB:NuDOB:ReLGeB:KÜRÜT:UG:RaB:DiGİ:ADMıBaS
sözümde yalan var mı?
Türk beğleri, bodunu, bunu işitin:Türk
:emy:nHkslö:PLHY:MTRU:AJUB:NHKSTUT:li:prit:GNDOB
:EMiY:NiÑiKiSLÖ:PıLıÑaY:MuTRU:ADNUB:NıÑıKıSTUT:Lİ:PiRİT:GuNuDOB
bodununu toplayıp il
tutacağını burada söyledim. Yanılıp öleceğini yine
:ürök:RH:MTRU:AKŞT:ügHb:rsr:MBS:Hn:Hn:MTRU:AJUB
:ÜRÖK:RaÑa:MuTRU:AKŞaT:ÜGÑeB:ReSRe:MıBaS:ÑeN:ÑeN:MuTRU:ADNUB
burada yazdım. Nice nice
sözüm varsa sonsuz taşa yazdım. Onu görüp
:rlgb:emgrük:ekdöb:rlgb:NDOB:ITM:Xrüt:Hlib
:ReLGeB:EMGüRÖK:EKDÖB:ReLGeB:NuDOB:ITMa:KÜRÜT:ÑiLİB
bilin. Türk’ün şimdiki
bodunu, beğleri, bu çağda buyruğumdaki beğler
:MHK:Zis:IÇVHY:üg
:MıÑaK:ZİS:IÇaTLıÑaY:ÜG
(olarak) mi yanılacaksınız? Babam
:eCOB:GNDOB:IKDHLOB:tröt:AJIqTRLO:NGK:mç:NGK9
:AÇNUB:GıNuDOB:IKaDÑuLUB:TRÖT:ADNIKUTRuLO:NaGaK:MiÇe:NaGaK
kağan, amcam kağan
oturduğunda dört yandaki bodunu öylece
:IKDHLOB:tröt:AmqTRLO:mZü:nçü:qDKLRy:irHt:..smti
:IKaDÑuLUB:TRÖT:AMuKUTRuLO:MüZÖ:NüÇÜ:KUDaKıLRaY:İRÑeT:..ŞiMTİ
düzenlemiş. … Teñri
istediği için kendim oturduğumda dört yandaki
:NimZK:AKNGK:sgrüt:nm:MvIK:..i..:MdtRy:mdti:GNDOB
:NIMıZıK:AKNaGaK:ŞiGRÜT:NeM:MıDLIK:..İ..:MiDTeReY:MiDTİ:GıNuDOB
bodunu düzenledim, yarattım.
…i… kıldım. Ben Türgiş kağanına kızımı
:NGK:sgrüt:mtrib:IL:nürüt:GLU:üHitr:…
:NaGaK:ŞiGRÜT:MiTRİB:ILa:NÜRÖT:GuLU:ÜÑİTRe:…
çok ulu (bir) tören ile alı verdim. Türgiş kağanının
:üHitr:…:mtrib:IL:AMLGO:nüyüt:GLU:üHitr:NIZIQ10
:ÜÑİTRe:…:MiTRİB:ILa:AMıLGO:NÜRÖT:GuLU:ÜÑİTRe:NIZIK
kızını çok ulu törenle
oğluma alı verdim. … çok
:mtrJküy:GGLŞB:…:mtrütr:t…Y:mtrib:IL:nüyüt:GLU
:MüTRüTNüKÜY:GıGıLŞaB:…:MüTRÜTRe:T…aY:MiTRİB:ILa:NÜRÖT:GuLU
ulu törenle alı verdim.
Ya.. ..t erdirdim. Başlıya baş eğdirttim.
:nçü:qDKLRY:ry:ARS:irHt:eZü:mtrküs:gglZit
:NüÇÜ:KUDaKıLRaY:RiY:ARSa:İRÑeT:EZÜ:MüTRüKÖS:GiGiLZİT
Dizliye diz çöktürttüm. Üstte Teñri, altta yer (öyle) istediği için
:nük:ürgli:NMNDOB:Xdmds:NKKLOq:Xdmrük:nZük11
:NÜK:ÜReGLİ:NuMuNuDOB:KüDeMDiŞe:NıKaKLUK:KüDeMRÖK:NüZÖK
gözün görmediği, kulağın
işitmediği bodunumu, Doğu’da gün
:Hrü:nıNUTL:GIRS:…:URGRUq:AK…:ürgrib:AHKSGUT
:ÑüRÜ:NINUTLa:GIRaS:…:URaGıRUK:AK…:ÜReGiRİB:AÑıKıSGOT
doğusuna, …ka,
Güney’de ….., Batı’da … . Sarı altununu, ak
:niT:klZö:nisitgs:glnik:niYTUq:GLGGRIQ:nişmük
:NITa:KüLZÖ:NİSİTiGŞi:GiLNİK:NIYaTUK:GıLGaGRIK:NİŞüMÜK
gümüşünü, işlenmiş
ipeğini, ipek bezini, binek atını,
:nisik:ARK:niRGD
:NİŞİK:ARaK:NIRıGDa
aygırını, kara samurunu,
:iti:mtrib:UNGZK:AMNDOB:emXrüt:niHyt:kük12
:İTİ:MİTRİB:UNaGZaK:AMuNuDOB:EMüKÜRÜT:NİÑeYeT:KÖK
kök sincabını Türk’üme
bodunuma kazanı verdim, edi
:nmüt:aC:…:glkr:itr..:…:MVIK:ZSHUB:…:mtrib
:NeMÜT:AÇNa:…:GiLKRe:İTR..:…:MıTLIK:ZuSÑUB:…:MiTRİB
verdim. … sıkıntısız kıldım.
…. …rdi. Erkli … onca tümen (onbinlerce)
:…:AJNDOB:grlgb:nü…:nmL:AY…:ILGO
:…:ADNuNuDOB:GiReLGeB:NÜ…:NıMLa:AY…:ILGO
oğlu …ya almın? …ün beğleri, bodununa …..
:Xrüt:rlgb:Xrüt:MTRLO:HMTGLOT:Hmtgm:Hdgi:emy13
:TÜRÜK:LeRGeB:TÜRÜK:MuTRuLO:ÑaMTaGLOT:ÑeMTeGMe:ÑiDiGİ:EMiY
yine besleyip, üzmeden,
incitmeden oturdum. Türk beğleri, Türk
:smNGZK:..rü..:GŞT:AKITM:..Ü..:mtrib:T:…:MNDOB
:ŞıMNaGZaK:..RÜ..:GıŞaT:AKITMa:..Ü..:MiTRİB:Ta:…:MuNuDOB
bodunuma … at verdim,
..ü.. . Şimdiki taşı ..ür.. kazanıp,
:…:edgrlgb:UB:ADHNGK:UB:I…:NDOB:Xrüt:niMIG
:…:EDGiReLGeB:UB:ADÑıNaGaK:UB:I…:NuDOB:KÜRÜT::NIMIGa
yücelten, Türk bodunu,
bu kağanından, bu beğlerinden,
:AJNDOB:Xrüt:RSMLRD:ADHBUS:…
:ATNuNuDOB:KÜRÜT:RaSaMLıRDa:ADÑuBUS:…
suyundan ayrılmazsan, Türk bodununda …
:ns:IÇVOB:ZSHUB:ns:içtrik:egb:ns:içtrök:ügd:HZö14
:NeS:IÇaDLOB:ZuSÑUB:NeS:İÇeTRİK:EÑiBe:NeS:İÇeTRÖK:ÜGDe:ÑüZÖ
özünde iyilik
göreceksin. Evine girebileceksin. Sıkıntısız olacaksın.
:Hnm:mtrülk:poq:giçZdb:AJGK:ÇGBT:ersik:AJ
:ÑiNeM:MüTRÜLeK:POK:GİÇZiDeB:ADNaGaK:ÇaGBaT:ERSİK:ADNa
Ondan sonra Çin
kağanından süsleyiciyi hep getirttim. Benim
:KRB:GCD:RH:ITI:giçZdb:ikrçi:IDMIs:NMBS
:KRaB:GıÇNıDa:RaÑa:ITI:GİÇZiDeB:İKeRÇİ:IDaMIS:NıMıBaS
sözümü kırmadı.
Kendisinin süsleyicisi idi. Ona görülmemiş anıt
:MTTIQOT:ŞT:MTRUTRu:Zdb:GCD:niŞT:niçi:mdTRY
:MıTTIKOT:ŞaT:MuTRUTRU:ZiDeB:GıÇNıDa:NIŞaT:NİÇİ:MıDıTaRaY
yaptırttım. İçine dışına
görülmemiş süs vurdurttum. Taş yazdırttım.
:MTRUTRU:NMBS:İktlHük
:…:MuTRUTRU:MıNıBaS:İTeKLüÑÖK
Gönüldeki sözümü vurdurttum.
:ŞT:ügHb:Hlib:ürök:INUB:igt:AHITT:AHILGO:q:NO15
:ŞaT:ÜGÑeB:ÑiLİB:ÜRÖK:INUB:İGeT:AÑITaT:AÑILGO:Ko:NO
On Ok oğluna,
yabancılara kadar bunu görüp bilin. Sonsuz taş
:…:niKRB:ŞT:LO:…:mditib:MDTIqT:…:MDTIqT
:…:NIKRaB:ŞaT:LO:…:MiDİTİB:MıDTIKOT:…:MıDTIKOT
işlettim. … işlettim, yazdırdım. O taş anıtını …